Social Media Opvoeding in impasse

Kinderen hebben tegenwoordig altijd en overal toegang tot Internet en sociale media. Deze digitale wereld maakt een groot deel uit van hun leven. Net als in ‘real life’ moeten kinderen begeleid worden in deze digitale wereld. Kortom, ze hebben een digitale opvoeding nodig. Maar wie gaat deze handschoen nu eigenlijk oppakken?

Digitale opvoeding

Over het algemeen geldt dat de opvoeding van kinderen wordt verdeeld tussen ouders/verzorgers en school. En hoewel er de laatste tijd wat gemor komt vanuit scholen dat een steeds groter deel van de opvoeding bij de school komt te liggen, wordt het nog steeds als een gedeelde verantwoordelijkheid gezien. Maar deze opvoeding gaat voornamelijk nog over ‘in real life’ aangelegenheden, hoe zit het met het voorbereiden van onze kinderen op de digitale samenleving?

Om deze vraag goed te beantwoorden, moet we eerst duidelijk hebben wat opvoeden nou eigenlijk inhoudt. Wikipedia leert dat opvoeden in enge zin gaat over het het proces waarin een persoon – meestal een kind – wordt gevormd naar de normen en waarden van diens opvoeder(s). In bredere zin gaat opvoeding echter ook over het leren te leven als mens in deze maatschappij. En onze maatschappij is nu eenmaal in steeds grotere mate digitaal.

Onbekend maakt onbemind

Op het gebied van digitale opvoeding – en in het bijzonder social media opvoeding – lijkt er iets vreemds aan de hand te zijn. Animo om aandacht te besteden aan digitale opvoeding in enge zin -de normen en waarden- is nog wel aanwezig bij ouders en scholen. De ouderavonden en leerkrachten workshops over cyberpesten zijn bijvoorbeeld zeer populair. Daar is op zich natuurlijk niets op tegen, maar naar mijn smaak is deze insteek letterlijk en figuurlijk te eng. Ik mis de bredere blik om kinderen alle facetten te leren om te leven als mens in de digitale kant van de maatschappij. Dit betekent dat er ook aandacht besteed moet worden aan het leren met, en communiceren en profileren op sociale media. Ten aanzien van deze positieve kanten van sociale media lijken we helaas in een impasse te zitten.

Weinig urgentie

Een impasse die voortkomt uit onbekendheid met sociale media. Sociale media worden snel geparkeerd als Hyves, Facebook en Twitter. Kortom sociale netwerken, waarvan ouders zeggen dat hun kinderen er al ‘erg handig’ mee zijn en waarvan scholen zeggen dat ze ‘niet nuttig’ zijn voor het leerproces. Sociale media is echter zoveel meer dan alleen sociale netwerken en de gevaren hiervan. De onbekendheid met het umfeld van sociale media alsmede de opvatting dat je er weinig van/mee kan leren, zorgen ervoor dat er weinig urgentie is om kinderen de benodigde brede social media opvoeding te geven. Laat staan dat scholen en ouders op een geïnformeerde wijze de taken op dit gebied kunnen verdelen.

Doorbraak

Om uit deze impasse te komen moeten er mijns inziens nu twee dingen gebeuren:

1. Scholen en ouders moeten zich meer verdiepen in sociale media

Het beste advies om je te verdiepen in social media is: Ga het zelf beleven, ‘learning by doing’ is hier cruciaal!

Maak om te beginnen een account aan op die sociale netwerken waarop jouw kinderen actief zijn en beleef zelf wat daar gebeurt. Maar kijk ook eens verder dan sociale netwerken en bestudeer andere sociale media sites zoals wiki’s, blogs en YouTube.

Ben je leerkracht? Denk dan na hoe je deze sociale media kan inzetten in je lessen. Ga vooral het wiel niet opnieuw uitvinden en bekijk de blogs, video’s en yurls pagina’s die pionierende collega leerkrachten al hebben gemaakt. Zie hiervoor een niet uitputtende lijst met praktische links onder dit blog.

2. Scholen moeten handschoen van sociale media opvoeding in bredere zin oppakken

Uit onderzoek van Dialogic in november 2011 blijkt dat 70% van de ouders vindt dat zij primair verantwoordelijk zijn voor de (social) media opvoeding van hun kind. Voor het de social media opvoeding in enge zin betreft – grenzen stellen en het afspreken van normen en waarden in de online wereld – is dat goed belegd. Maar ik vind het (ook) de rol van de school om de kinderen voor te lichten over de toepassingen van social media. Het kan niet zo zijn dat kinderen, omdat zij thuis niet op sociale media mogen (of kunnen), niet leren hoe zij met deze media moeten omgaan. In opvoedingstermen leren zij dan niet volledig om te leven als mens in deze (digitale) maatschappij.

Tijd voor actie dus voor zowel de ouders als de school. De ouders als opvoeder, de school als kennisdrager. Laten we samen deze social media impasse doorbreken, doe je mee?